ชีวภัณฑ์และสารเคมีเหมือนหรือแตกต่างกัน

ชีวภัณฑ์และสารเคมีเหมือนหรือแตกต่างกัน ?

ชีวภัณฑ์ คือ ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากสิ่งมีชีวิตหรือสารสกัดจากธรรมชาติ ใช้เพื่อควบคุมศัตรูพืช โรคพืช หรือส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช

โดยมีจุดประสงค์หลักเพื่อลดการใช้สารเคมีที่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม และผู้บริโภค

.

ประเภทของชีวภัณฑ์

• ชีวภัณฑ์ควบคุมศัตรูพืช ใช้สิ่งมีชีวิต เช่น เชื้อรา แบคทีเรีย หรือแมลง ที่เป็นศัตรูธรรมชาติของศัตรูพืชเป้าหมาย

ตัวอย่าง: เชื้อราไตรโคเดอร์มา, Bacillus thuringiensis ( BT ), ไส้เดือนฝอย

• ชีวภัณฑ์ควบคุมโรคพืช ใช้สิ่งมีชีวิตที่สามารถแข่งขันหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคพืช

ตัวอย่าง: เชื้อราปฏิปักษ์, แบคทีเรียปฏิปักษ์

• ชีวภัณฑ์ส่งเสริมการเจริญเติบโต ใช้สิ่งมีชีวิตที่ช่วยเพิ่มความสามารถในการดูดซึมธาตุอาหารของพืช หรือผลิตฮอร์โมนที่ช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโต

ตัวอย่าง: ไรโซเบียม ( ตรึงไนโตรเจน ), ไมคอร์ไรซา ( เพิ่มการดูดซึมธาตุอาหาร )

.

หลักการทำงานของชีวภัณฑ์

–               การเป็นปรสิต สิ่งมีชีวิตที่เป็นชีวภัณฑ์จะเข้าทำลาย และอาศัยอยู่ในตัวของศัตรูพืชหรือเชื้อโรค

–               การผลิตสารพิษ สิ่งมีชีวิตที่เป็นชีวภัณฑ์จะผลิตสารพิษที่สามารถทำลายศัตรูพืชหรือเชื้อโรคได้

–               การแข่งขัน สิ่งมีชีวิตที่เป็นชีวภัณฑ์จะแข่งขันกับศัตรูพืชหรือเชื้อโรคในการเข้าถึงแหล่งอาหาร และที่อยู่อาศัย

–               การกระตุ้นภูมิคุ้มกัน สิ่งมีชีวิตที่เป็นชีวภัณฑ์จะกระตุ้นให้พืชสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันการเข้าทำลายของศัตรูพืชหรือเชื้อโรค

.

สารเคมีสำหรับพืช คือสารเคมีที่ใช้ในการเกษตรเพื่อวัตถุประสงค์ต่างๆ เช่น การกำจัดศัตรูพืช การควบคุมโรคพืช

การกำจัดวัชพืช และการให้ธาตุอาหารแก่พืช สารเคมีเหล่านี้สามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภทตามการใช้งาน

.

ประเภทของสารเคมี

• สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ( Pesticides ) ใช้เพื่อกำจัดแมลง ศัตรูพืชอื่นๆ ที่ทำลายพืชผล ตัวอย่าง ยาฆ่าแมลง ( Insecticides ), ยาฆ่าไร ( Acaricides )
• สารเคมีกำจัดโรคพืช ( Fungicides ) ใช้เพื่อป้องกัน และกำจัดโรคที่เกิดจากเชื้อรา แบคทีเรีย หรือไวรัส ตัวอย่าง ยาฆ่าเชื้อรา ( Fungicides ), ยาฆ่าแบคทีเรีย ( Bactericides )
• สารเคมีกำจัดวัชพืช ( Herbicides ) ใช้เพื่อกำจัดวัชพืชที่แข่งขันกับพืชปลูกในการดูดซึมธาตุอาหาร และน้ำ ตัวอย่าง ยาฆ่าหญ้า ( Herbicides )

หลักการทำงานของสารเคมีสำหรับพืช

• สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ทำงานโดยการทำลายระบบประสาทของแมลง หรือยับยั้งการเจริญเติบโตของแมลง
• สารเคมีกำจัดโรคพืช ทำงานโดยการยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราหรือแบคทีเรีย ที่เป็นสาเหตุของโรคพืช
• สารเคมีกำจัดวัชพืช ทำงานโดยการทำลายกระบวนการสังเคราะห์แสง หรือยับยั้งการเจริญเติบโตของวัชพืช

ความแตกต่างที่สำคัญ

• กลไกการออกฤทธิ์

           – ชีวภัณฑ์ ทำงานโดยกลไกทางชีวภาพ เช่น การเป็นปรสิต, การผลิตสารพิษทางธรรมชาติ, การแข่งขันกับศัตรูพืช, หรือการกระตุ้นภูมิคุ้มกันของพืช
มีความจำเพาะต่อศัตรูพืชหรือโรคพืชเป้าหมาย

           – สารเคมี ทำงานโดยกลไกทางเคมี เช่น การทำลายระบบประสาทของแมลง, การยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อรา, หรือการทำลายโครงสร้างเซลล์ของวัชพืช
อาจมีผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตที่ไม่ใช่เป้าหมาย

• ชีวภัณฑ์มีความจำเพาะต่อศัตรูพืชหรือโรคพืชเป้าหมาย ในขณะที่สารเคมีอาจมีผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตที่ไม่ใช่เป้าหมาย

ชีวภัณฑ์เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ในขณะที่สารเคมีอาจก่อให้เกิดสารพิษตกค้างในดิน และน้ำ

สรุป ชีวภัณฑ์และสารเคมีเหมือนหรือแตกต่างกัน 

• ชีวภัณฑ์เป็นทางเลือกที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและปลอดภัยต่อสุขภาพ, เหมาะสำหรับการทำการเกษตรแบบยั่งยืน
• สารเคมีมีประสิทธิภาพในการกำจัดศัตรูพืชและโรคพืชอย่างรวดเร็ว, แต่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ