ทำไมธาตุอาหารถึงที่ไม่ถูกกัน ?

ทำไมธาตุอาหารถึงที่ไม่ถูกกัน? และเกิดจากอะไร
การที่ธาตุอาหารบางชนิด “ไม่ถูกกัน” ในดินหรือในพืชนั้น เกิดจากปฏิสัมพันธ์ทางเคมีและชีวภาพที่ซับซ้อน ซึ่งส่งผลต่อการดูดซึมและการใช้ประโยชน์ของธาตุอาหารเหล่านั้น
.
1. การแข่งขันในการดูดซึม (Ion Competition)
ประจุไฟฟ้า
ธาตุอาหารในดินส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปของไอออนที่มีประจุไฟฟ้าบวกหรือลบ (เช่น แอมโมเนียม NH4+, โพแทสเซียม K+, ฟอสเฟต H2PO4-)
รากพืชมีกลไกในการดูดซึมไอออนเหล่านี้ โดยอาศัยการแลกเปลี่ยนประจุและการขนส่งผ่านเยื่อหุ้มเซลล์
เมื่อมีไอออนที่มีประจุคล้ายกันอยู่ในดินมากเกินไป จะเกิดการแข่งขันในการดูดซึม ทำให้พืชดูดซึมธาตุอาหารบางชนิดได้น้อยลง
ตัวอย่าง
ปริมาณแอมโมเนียม (NH4+) ที่มากเกินไป สามารถขัดขวางการดูดซึมโพแทสเซียม (K+) เนื่องจากทั้งสองไอออนมีประจุบวก
.
2. การเกิดสารประกอบที่ไม่ละลาย (Precipitation)

ปฏิกิริยาเคมี
ธาตุอาหารบางชนิดเมื่อทำปฏิกิริยากันในดิน จะเกิดเป็นสารประกอบที่ไม่ละลายน้ำ ทำให้พืชไม่สามารถดูดซึมไปใช้ได้
ตัวอย่าง
– แคลเซียม (Ca2+) และฟอสเฟต (H2PO4-) สามารถรวมตัวกันเป็นแคลเซียมฟอสเฟต ซึ่งเป็นสารประกอบที่ไม่ละลายในน้ำ ทำให้พืชขาดทั้งแคลเซียมและฟอสฟอรัส
– เหล็ก (Fe) และฟอสฟอรัส (P) ก็มีลักษณะคล้ายกันคือ เกิดเป็นสารประกอบ เหล็กฟอสเฟต
.
3. การเปลี่ยนแปลงค่า pH ของดิน (pH Effects)
ความสามารถในการละลาย
ค่า pH ของดินมีผลต่อความสามารถในการละลายของธาตุอาหารบางชนิด ธาตุอาหารบางชนิดจะละลายได้ดีในดินที่เป็นกรด ในขณะที่บางชนิดจะละลายได้ดีในดินที่เป็นด่าง การใส่ปุ๋ยบางชนิดสามารถเปลี่ยนแปลงค่า pH ของดิน ซึ่งส่งผลต่อการละลายและการดูดซึมธาตุอาหารอื่นๆ
ตัวอย่าง
การใส่ปุ๋ยแอมโมเนียมซัลเฟต (NH4)2SO4 สามารถทำให้ดินเป็นกรดมากขึ้น ซึ่งอาจส่งผลต่อการละลายของฟอสฟอรัสและธาตุอาหารอื่นๆ
.
4. ปฏิสัมพันธ์กับจุลินทรีย์ในดิน (Microbial Interactions)
กิจกรรมของจุลินทรีย์
จุลินทรีย์ในดินมีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงรูปของธาตุอาหารและการดูดซึมของพืช
ธาตุอาหารบางชนิดสามารถส่งผลต่อกิจกรรมของจุลินทรีย์ ซึ่งอาจส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงรูปและการดูดซึมธาตุอาหารอื่นๆ
.
สรุป ทำไมธาตุอาหารถึงที่ไม่ถูกกัน
ตัวอย่างธาตุอาหารที่ไม่ถูกกัน
– ไนโตรเจน ( N ) กับ โพแทสเซียม ( K ) : ถ้าใส่ไนโตรเจนเยอะเกินไป พืชจะดูดโพแทสเซียมได้น้อยลง
– แคลเซียม ( Ca ) กับ ฟอสฟอรัส ( P ) : ถ้าใส่พร้อมกัน จะจับตัวกันเป็นก้อน ทำให้พืชดูดซึมไม่ได้
– เหล็ก ( Fe ) กับ ฟอสฟอรัส ( P ) : คล้ายกับ แคลเซียม และ ฟอสฟอรัสคือจะรวมตัวกันทำให้พืชดูดซึมไม่ได้