เชื้อราที่มีประโยชน์ ต่อพืช
เชื้อรา หรือ Fungi คือ จุลินทรีย์ชนิดหนึ่งที่พบได้ตามธรรมชาติ โดยเกิดจากความชื้นและสภาพแวดล้อมที่เหมาสม มักปรากฎบริเวณผิวหน้าของสิ่งต่าง ๆ จุดเริ่มต้นของเชื้อรามาจากสปอร์ที่องด้วยตาเปล่าไม่เห็นและลอยมาตามลม โดยเชื้อรานั้นมีจะลักษณะแตกต่างกันออกไปหลากหลายรูปแบบ
เชื้อราเป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรคพืชต่าง ๆ เช่น Colletotrichum sp. ที่เป็นสาเหตุของโรคแอนแทคโนส, Oidium sp. สาเหตุของโรคราแป้ง เป็นต้น ทำให้เกษตรกรหลายคนกลัวการเชื้อรา เพราะทำให้ผลผลิตรวมทั้งต้นพืชเสียหาย
แต่ไม่ใช่เชื้อราทุกชนิดจะส่งผลไม่ดีต่อพืช มีเชื้อราบางชนิดที่ไม่เป็นอันตรายต่อพืช เป็น เชื้อราที่มีประโยชน์ ที่ช่วยกำจัดสาเหตุของโรคพืช เช่น การกินเชื้อราด้วยกันเอง หรือเข้าทำลายแมลงที่เป็นแมลงศัตรูพืช ได้ ซึ่งที่ใช้กันอย่างแพร่หลายและรู้จักกันมากที่สุดมีด้วยกัน 4 ชนิด
ได้แก่
- ไตรโครเดอร์ม่า
เป็นเชื้อราชั้นสูงที่ โดยมีความเป็นปฏิปักษ์ต่อเชื้อราอื่น ๆ ที่เป็นสาเหตุของโรคพืช โดยจะสร้างเส้นใยสีขาวและผลิตโคนิเดียหรือสปอร์สีขาว โดยเมื่อโตเต็มไวจะเปลี่ยนเป็นสีเขียว ทำงานโดยการแทงรากเข้าสู่เส้นใยและแย่งอาหารจากเชื้อราชนิดอื่น ๆ รวมทั้งปล่อยเอมไซน์และสารปฏิชีวนะในการทำลายและกินเชื้อราอื่น ๆ อีกด้วย นอกจากนี้เชื้อราโตรโครเดอร์ม่ายังช่วยชักนำให้พืชสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อโรคและการเกิดโรคได้ดียิ่งขึ้น
- บิวเวอร์เรีย
เป็นเชื้อราสีขาวที่ทำให้เกิดโรคเฉพาะกับแมลงที่เป็นศัตรูพืช กลไกการออกฤทธิ์คือ ใช้เส้นของเชื้อราค่อย ๆ แทงทะลุตัวของแมลงที่เป็นสาเหตุของโรคพืช ทำให้แมลงมีการเคลื่อนไหวช้า อ่อนแอ และไม่สามารถขยายพันธุ์ต่อไปได้ โดยบิวเวอร์เรียจะสามารถเพิ่มจำนวนเองได้หากอยู่ในตัวของแมลง ทำให้เมื่อแมลงที่มีเชื้อบินไปถูกกับแมลงตัวอื่น ๆ จะทำให้สามารถหยุดการแพร่พันธุ์ได้ จะป้องกันได้ดีกันแมลงหรือหนอนขนาดเล็ก เช่น แมลงหวี่ขาว เพลี้ยไฟ เพลี้ยไก่แจ้ส้ม เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล เป็นต้น
- บีที (Bacillus thuringiensis)
เป็นแบคทีเรียแกรมบวกที่มีขนาดเล็กมาก ไม่สามารถมองได้ด้วยตาเปล่า โดยสามารถสร้างสปอร์และผลึกโปรตีนที่มีสารพิษที่เป็นอันตรายต่อแมลง โดยเป็นสารพิษเป็นผลึกที่มีรูปร่างคล้ายขนมเปียกปูน สารพิษที่บีทีสามารสร้างได้มีทั้งหมด 4 ตัว คือ 1.เดลต้า เอนโดท็อกซิน 2.เบต้า เอ็กโซท็อกซิน 3.อัลฟ่า เอ็กโซท็อกซิน 4.แกมม่า เอ็กโซท็อกซิน โดยแต่ละตัวจะสามารถเข้าทำลายหนอนที่เฉพาะเจาะจง เช่น หนอนกระทู้ หนอนผีเสื้อ หนอนใยผัก เป็นต้น
- เมธาไรเซียม
เป็นเชื้อราสีเขียวที่ก่อให้เกิดโรคกับแมลงได้หลายชนิดทั้งตัวอ่อน ดักแด้ และตัวเต็มวัย เส้นใยเริ่มต้นมีสีขาว หลังจากสร้างสปอร์แล้วจะมีสีเขียวขี้ม้า มีชีวิตอยู่ในดินได้นานกว่า 3 ปี ทำให้มีระยะเวลาในการควบคุมและกำจัดแมลงนานขึ้น เป็นเชื้อราที่เพาะเลี้ยงได้ง่าย กลไกการทำงาน คือ สปอร์จะงอกเส้นใยผ่านตัวแมลงไปทำลายอวัยวะภายใน ทำให้แมลงอ่อนแอ และตาย อีกทั้งยังสามารถแพร่กระจายไปยังแมลงอื่น ๆ ได้อีกด้วย เมธาไรเซียมจะเข้าทำลายกับแมลงปีกแข็ง เช่น ด้วงแรด ด้วงกวาง ตั๊กแตน ปลวก เป็นต้น
การใช้ เชื้อราที่เป็นประโยชน์ต่อพืช ในการป้องกันและกำจัดศัตรูพืชนั้น เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับต้องการผลผลิตแบบอินทรีย์ เพราะเชื้อราเหล่านี้นับเป็นชีวภัณฑ์ที่มีความเฉพาะเจาะจง และไม่ทำให้เกิดสารเคมีตกค้างและเป็นอัตรายต่อสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ โดยต้องรู้จักใช้ให้ถูกต้องตามชนิดของโรคพืชหรือแมลงที่ต้องการป้องกัน รวมถึงต้องเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดอีกด้วย
_______________________________________________________________________________________________________________